Olta Donanımları 8

1.7. Olta Çeşitleri
Balıkçılık sektöründe değişik su ürünlerini avlamak amacı ile çok değişik olta takımları geliştirilmiştir. Kıyı, sahil ve açık denizde dip, pelajik ve yüzeyde av yapmaya yönelik olmak üzere, ortam şartları balık türü ve davranış biçimleri dikkate alınarak olta takımları hazırlanır ve uygun teknikle kullanılır. Oltalar 4 bölümde toplanmaktadır.

1.7.1. Hareketsiz (Durgun) Oltalar
Hareketsiz (durgun) oltalar, uygun şekilde yemlenmiş olta iğnesi veya iğne grubunu beden ve diğer malzemeler yardımı ile su ortamında istenilen bölgeye atmak, uzatmak veya sevketmek suretiyle, avlanan türün yemli oltayı yutarak yakalanmasını sağlamak ve uygun teknikle avı karaya veya tekneye almak olarak tanımlanır.

Bu takımlarda atıp, toplama işlemleri dışında olta, bulunduğu yerde durgun vaziyette kalır, hareket etmez. Yemli iğnelerin su ürünleri tarafından farkedilmesi, bulunması ve yutulması suretiyle avcılık yapılır. Bu nedenle durgun oltalarda en önemli konu olta takımının teknik donatım özellikleri yanında kullanılan yem çeşidinin av türüne uygunluğudur. İğne hareketsiz kaldığından balığın oltayla teması sadece kullanılan yemlerin tür, şekil ve kalitesine bağlıdır.

Yemli oltaların deniz, göl ve akarsular başta olmak üzere her çeşit su ortamında dip, orta su ve yüzeyde kullanılan tipleri mevcuttur. Bu grupta yer alan oltalar kamışlı olta, salma olta, uzatma ve bırakma akımları olarak da adlandırılabilir. Yapımında çeşitli iğneler yanında beden, fırdöndü, batırıcı, yüzdürücü, işaret şamandırası, kamış, teleskop ve makaralardan yararlanılmaktadır. Doğada mecut olan her çeşit su ürünlerini avlamaya yönelik olta tipleri geliştirilmiştir. Aynı türü avlamaya yönelik farklı olta türü de mevcuttur.


Hareketsiz yemli oltalar, amatör, sportif, profesyonel ve meslek balıkçılığı içinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu tür oltaların yapımında kullanılacak olan iğneler, beden ve diğer malzemeler avlanılması düşünülen tür, büyüklüğü (ağırlığı), davranışları ve avlanma yerine uygun olarak seçilmelidir.

Uzatma oltaları genelde doğal veya yapay yemli olarak kullanılmaktadır. Kullanılan yemler avlanacak türün istediği özellikleri taşımalıdır. Canlı yemlerin bütün olarak kullanılması yanında, çeşitli su ürünlerinin yaprak veya parça etleri kabukluların vücut kesimleri, bazı bataklık kurtları, yengeçler ve özellikle yavruları yem malzemesi olarak kullanılır.

Balıkçılık sektöründe araç ve malzeme üreten bazı firmalar tarafından çeşitli yapay yemler geliştirilmiş ve olla avcılığında yer almıştır. Uzatma oltalarında bir veya birden fazla iğne yer alabilmektedir.

Kıyı ve sığ su avcılığında beden ucuna tek iğne takılır.Kıstırma kurşunları ile gerekli ağırlık sağlanarak elden uzatma veya kamış (teleskop) yardımı ile fırlatma suretiyle avcılık yapılır.


Derin su avcılığında beden ucuna fırdöndü ve ara beden bağlanmaktadır. Ara beden üzerine köstekler yardımı ile 1-5 iğne bağlanır ve uç kısmına iskandil kurşunu takılarak yemlenir ve dibe indirilir.


Zoka takımları yemli oltalar arasında yer alan önemli av araçlarıdır. Zokalı oltalar ile
önemli ölçüde çipura, fangri, mercan, trança ve karagöz avcılığı yapıldığı bilinmektedir. Zoka oltası hazırlanırken zoka iğnesi, kıstırma kurşunu, fırdöndü ve misina beden kullanılır. Donatımda zoka iğnesi bir ara beden (misina) ile fırdöndüye bağlanır. İkinci bir, ara beden ve fırdöndü buna ilaveten takılabilir. Fırdöndü ile olta bedeni arasına kıstırma ipi ve zoka kurşunundan ağır olmamak üzere bir kıstırma kurşunu takılır. Olta bedeni (misina) avlanılacak derinliğe göre hazırlanıp eklenir.


Zoka oltalarının ikinci bir tipi, hırsızlı zoka oltasında iğne üzerine bir ara beden ile ikinci bir iğne donatılmıştır


1.7.2. Hareketli (Çeker) Oltalar
Bu grupta çapariler, kaşık, sırtı, seğirtme, çarpma ve sürütme oltaları yer alır. İğneler üzerinde canlı veya yapay yem kullanılabilir. Olta takımında hareket sağlanarak suda cazip görüntüler, pırıltılar oluşturularak özellikle pelajik balıkların iğnelere atlayarak takılması sağlanır.